Saemien reeremedajve
Kraapohken tjïelte tsïengelen 1:s biejjeste 2012 saemien reeremedajvesne lea. Kraapohken ektine leah 24 jeatjah tjïelth meatan saemien reeremedajvine. Unnebelåhkoelaakesne lea aaj moenedimmieh garrebe vaarjelimmien bïjre saemien- såevmien- jïh meängïelen reeremedajvine. Aaj reeremedajvi ålkolen lea garrebe vaarjelimmiem saemien- såevmien jïh meängïelide.
Reaktam såevmiengïele, meängïele jïh saemiengïele åajvaladtji luvnie nuhtjedh:
Aajne reaktam åtna såevmiengïele, meängïele jïh aaj saemiengïele njaalmeldh jïh tjaaleldh gaskesadtemem akten reeremeåajvaladtjine gusnie geografiske darjoedajvem abpe jallh biehkie lea unnebelåhkoegïelen reeremedajvine.
Daate lea ieride gusnie aajne lea paarhte jallh klahke paarhtese, jis ieriem gaskesem reeremedajvese åtna. Jis aajne såevmiengïelem, meängïelem jallh saemiengïelem nuhtjieh akten ieresne, åajvaladtje dïedtem åtna njaalmeldh vaestiedimmiem seamma gïelesne vedtedh (§8). Reeremeåajvaladtjh åadtjoeh sjïere boelhkh jïh sjïere sijjem nænnoestidh ihke guessiem dåastoehtidh mah såevmiengïelem, meängïelem jïh aaj saemiengïelem soptsestieh, jïh aaj sjïere telefovne tïjjh utnedh (§12).
Såevmiengïele, meängïele jïh saemiengïele, såemies jeatjah pedagogihkedarjoe jïh voereshokse:
17 § Reaktam aajne almetjasse såemies aejkien aarhskuvlem faaledh jïh aaj jeatjah pedagogihke hokse såevmiengïelesne, meängïelesne jallh saemiengïelesne regleeren 8 kap 12 a § och 25 kap. 5 a § skuvlelaakesne(2010:800).
Skuvlelaake 8 kap. Aarhskuvle nasjonelle unnebelåhkoegïeline.
12 a § Akte hïejmetjïelte mij reeremedajvesne lea numhtie guktie laakesne(2009:724)nasjonelle unnebelåhkoej bïjre jïh unnebelåhkoegïeli bïjre tjåådtje edtja maanam faaledh gosse åelie vaajtele, sijjiem aarhskuvlesne gusnie abpe jallh vihkeles biehkie ööhpehtimmesne såevmiengïelesne, meängïelesne jïh saemiengïelesne darjohten.
Åelie mij aarhskuvlesijjien mietie altese maanese syökoe edtjieh gihtjedh jis vaajtele sijjem mij voestes biehkesne tjåådtje.
Skuvlelaake 25 kap. Jeatjah pedagogihke darjoe.
5a§ Akte tjïelte mij reeremedajvesne guktie laakesne nasjonelle unnebelåhkoealmetji bïjre jïh unnebelåhkoegïeli bïjre (2009:724) tjåådtje jïh jeatjah pedagogihke darjoem åtna mij 2 § jallh 5 § (2010:800) tjåådtje edtja tjohtjedh ihke maanam faaledh jis åelie vaajta, sijjiem gusnie abpe jallh vihkeles biehkie darjosne saemiengïelesne lea.
Jis tjïelte darjoem faala guktie 2 jallh 5§ tjåådtje edtja åeliem gihtjedh mij darjoen mietie syökoe jis sijjiem darjosne sæjhta mij såevmiengïelesne, meängïelesne jïh saemiengïelesne lea.
Jis akte tjïelte mij reeremedajvesne gaahpode aarhskuvlem öörnie naemhtie guktie 3 § tjåådtje edtja tjïelte, jis almetjh dan mietie gihtjieh, tjohtjedh ihke abpe jallh vihkeles biehkiem darjosne faaledh såevmiengïelesne, meängïelsene jïh saemiengïelesne.
18 § Akte tjïelte mij reeremedajvesne edtja dïsse faaledh mij bihkede nuepiem abpe jallh vihkeles biehkiem hoksehtimmeste jïh såjhtoste voereshoksesne åadtjodh, barkijijstie mah såevmiengïele, meängïele jïh saemiengïele maehtieh.
18a§ Akte tjïelte mij ij leah reeremedajvesne edtja dïsse faaledh mij bihkede nuepiem abpe jallh vihkeles biehkiem hoksehtimmeste jïh såjhtoste åadtjodh voereshoksesne mah faalen, barkijijstie mah såevmiengïele, jiddische, meängïele, romani chibe jïh saemiengïele maehtieh, jis tjïelte barkijh åtna daej gïelemaahtoejgujmie.
Seamma lea akten tjïeltese mij reeremedajvesne sjïere gïeline, guktie jeatjah gïeli bïjre lea.
18b§ Tjïelte edtja naemhtie hoksesne mij faalen guktie 18 jïh18 a §§ tjåådtje ussjedidh båeriesalmetji daerpiesvoeti bïjre, dej kulturelle identiteetem vaarjelidh.
18c§ Tjïelte edtja bievnedh dïsse mij viehkien mietie voereshoksesne syökoe nuepiem ihke hoksehtimmiem jïh såjhtoem åadtjodh gusnie 18 jïh 18a §§ tjåådtje.
Laake nasjonelle unnebelåhkoe jïh unnebelåhkoegïeli bïjre akten reaktam lea mij laakem vadta jïh ahte dah nasjonelle unnebelåhkoej reaktah aktem biehkiem almetji reaktijste lea.
Implementeeringe laakeste tjïeltine, laantedigkine jïh dajvine lea dan bïjre juktie reaktide staaran darjodh jïh ij ajve daerpiesvoetide, ïedtjide jïh vaajtelidie vedtedh.
)